آشنایی با آداپتور و انواع آن

آداپتور چیست؟

آداپتور (به انگلیسی AC Adapter) یک مبدل الکتریکی است که از آن برای تبدیل کردن ولتاژ برق به شرایط دلخواه استفاده می شود. به عبارت دیگر و ساده تر وظیفه آداپتور تبديل جریان متناوب برق با ولتاژ بالا، به جریان مستقیم با ولتاژ پایین است. معمولا در لوازمی که وزن نهایی محل و یا ابعاد کلی آن دارای اهمیت است و یا اینکه توانایی حمل مولفه اصلی است، سعی می شود از این ابزار استفاده شود. به بیان ساده از مبدل های الکتریکی برای تغذیه دستگاه هایی که منبع تغذیه داخلی ندارند استفاده می شود. برای مثال مبدل الکتریکی یا همان Adapter برق متناوب AC و ۲۲۰ شهری را به عنوان ولتاژ ورودی دریافت کرده و آن با به صورت کاهشی به جریان خروجی DC مثل ولتاژهای  ۶، ۱۲، ۲۴ و غیره تبدیل می کنند.

آداپتور برای انجام وظیفه خود در یک مدار و سیستم از ترانسفور استفاده می کند. در واقع وظیفه ترانسفور در این مبدل الکتریکی آن است که در مرحله اول ولتاژ بالاتر را به ولتاژ کمتر تبدیل کند، و یا اینکه جریان متناوب را به جریان مستقیم تبدیل نماید. همچنین از دیگر وظایف ترانسفور در این مبدل الکتریکی می توان به تبدیل امواج، فيلترينگ و کنترل جریان الکتریکی اشاره نمود. با این تفاسیر مشخص می شود که مهمترین قطعه بکار رفته در آداپتورها، ترانفسور است. این قطعه در واقع یک مدار الکتریکی است که از قطعات گوناگون مثل خازن ها، مقاومت ها و غیره تشکیل شده است و به همین دلیل است که ابعاد آداپتورها رابطه مستقیمی با ابعاد ترانسفور به کار رفته در دورن آنها دارد. البته نوع، کاربردها و حتی ابعاد ترانسفورها در لوازم مختلف متفاوت است.

فرق آداپتور با ترانس چیست؟

آداپتور ابزاری است که در قسمت قبل تا حدودی معرفی شد، شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد که فرق آداپتور با ترانس های سنتی که در بسیاری از وسایل استفاده می شود در چیست؟ جواب این سوال با بررسی ساختار این مبدل ها و ترانس ها مشخص می شود. در این مبدل های الکتریکی کاهش ولتاژ الکتریکی با کمک ترانسفور و به صورت کاملا الکتریکی انجام می شود اما در ترانس ها کاهش ولتاژ به صورت القای مغناطیسی و به وسیله سیم پیچ ها انجام می گیرد. هر کدام از این دو مبدل الکتریکی دارای مزایا و معایبی هستند و به همین دلیل استفاده آنها در یک وسیله بستگی به نوع کارکرد آن دارد.

 مولفه‌های مهم آداپتور جریان و ولتاژ خروجى 

 دو  نكته مهم برای آداپتورها وجود دارد، هرچند مولفه‌های مهم  دیگری نیز که دارای اهمیت باشند وجود دارد  اما این مولفه‌های مهم شامل شدت جریان خروجی، ولتاژ خروجی ، فرکانس کارکرد، نوع و اندازه فیش است.

ولتاژ خروجی، ورودی

ولتاژ خروجی در انواع آداپتورها می‌تواند بین  3 تا 48 ولت باشد و به این معنی است  که آداپتور ، برق شهری با ولتاژ 220 ولت و یا برق با ولتاژ متناوب AC دریافت می کند.
و به شما ولتاژهایی مانند 3V 4.5V 5V 6V  7V  7.5V 9V 10V 12V 14V 15V 16V 18V 18.5V 19V 19.5V 20V 32V 36V 42V 48V را به عنوان ولتاژهای کاهش یافته‌ی خروجی ارائه دهد.
از نکات بسیار مهمی که باید برای انتخاب آداپتور درنظر بگیرید این است که ابزار های گوناگون به میزان ولتاژ حساس هستند و باید دقیق در نظر گرفته شود.
در نتیجه تا جای ممکن سعی کنید ولتاژ را دقیق درنظر بگیرید .هرچند در بعضی مواقع باتوجه به کمیاب بودن کالا در بازار ، نیاز است که یک ولتاژ نزدیک به ولتاژ مورد نظر و با مشورت  و تایید متخصص تهیه شود.
ولتاژ ورودی معمولا 110V تا 240V است که ولتاژ استاندارد ایران یعنی 220 ولت شهری است و فرکانس نیز باید بین 50 هرتز تا 60 هرتز باشد که 50 هرتز گزینه مناسب وسایل برقی در ایران است.

شدت جریان ( آمپر )

پس از ولتاژ ، مشخصه‌ی مهم دیگری که نام برده شد ، شدت جریان یا آمپر آداپتورها است.هر دستگاهی مقدار مشخصی به شدت جریان نیاز دارد و هر آداپتور شدت جریان یا آمپر حداکثری دارد.
پس این مورد را هم باید مد نظر قرار دهید. اما نکته‌ای که می‌توان درنظر گرفت ، این است که معمولا شدت جریان را می‌توان کمی بالاتر هم در نظر بگیریم و حتی گاهی بهتر است که آمپر منبع تغذیه را به عمد بالاتر درنظر بگیریم.

بیش‌تر دستگاه‌ها ( به جز آن‌هایی که شارژ می‌شود و حساس هستند) اگر شدت جریان یا آمپری بالاتر از حد مورد نیازشان دریافت کنند ، فقط به اندازه‌ی مورد نیاز خود جریان می‌کشند و از این بابت مشکلی وجود ندارد.
هم‌چنین برای نمونه آداپتورهای سوئیچینگ معمولا در استفاده‌های درازمدت مقداری کاهش آمپر خواهند داشت ( بین 10 تا 30 درصد )پس بالاتر بودن آمپر در واقع آسیبی به بیش‌تر وسایل نمی‌زند.

( در موارد خاص ممکن است آسیب بزند )آمپر یکای ( واحد ) اندازه‌ گیری جریان الکتریکی در دستگاه SI است که به نام فیزیک ‌دان اهل فرانسه آندره_ماری آمپر نام‌گذاری شده است. میزان آمپرها را آمپراژ می‌گویند.

  
 اندازه و نوع فیش

 فیش آداپتور هم دارای اهمیت است. برق خروجی به وسيله فیش نری به دستگاه های گوناگون که دارای ورودی مادگی آداپتور هستند وارد می شوند.

در واقع بايد توجه كنيد که به طور مثال ورودی دستگاه دارای فیش آداپتور معمولی استاندارد  ١يا ٢میلی متری است یا مثلا اندازه بزرگ يا كوچكتری دارد؟

همچنین بعضى از آداپتورها برخلاف حالت استاندارد منفی وسط هستند که باید با دقت به ان توجه كرد.

 مزایا و معایب استفاده از آداپتور 
 
 مزايا آداپتور

 جايگزينى  اگر اداپتورى خراب شود و يا كارايى لازم را از دست بدهد به اسانى مى توان اداپتورى مشابه و با همان مشخصات جايگزين اداپتور سوخته كرد
 امنيت  تبديل كننده هاى جريان متناوب به مستقيم كه ابعاد كوچكى دارند و به صورت خارجى مورد استفاده قرار مى گيرند را مى توان بدون كوچكترين نگرانى استفاده كرد زيرا اين مدل ها با ولتاژ پايين در بازار عرضه مى شوند كه تهديدى براى سلامتى انسان ندارند فقط بايد مواظب باشيد كه ولتاژ و جريان خروجى اداپتور مورد استفاده با ولتاژ و جريان ورودى دستگاه برابر باشند تا به سيستم اسيب وارد نكند
 اندازه و وزن  سبك و راحتی و قابل حمل بودن آن  از ديگر مزاياى انها است.

 معايب آداپتور

 داغ شدن:داغ شدن  يا گرم شدن بیش از حد یکی از معایب آداپتورها است که این عیب  اصولابا قطع و وصل مجدد آداپتور  به دستگاه رفع می‌شود.
 سر و صدا: از معایب  ديگر آداپتورها تولید صداهای ریز است. شرکت‌های تولید کننده در تلاش هستند تا اين مشكل را رفع كنند

آداپتور چه کاربردی دارد؟

آداپتور ها دارای 2 مولفه بسیار مهم به نام ولتاژ خروجی و آمپر یا همان شدت جریان هستند.
انواع آداپتور می‌تواند شامل آداپتورهای با ولتاژ 3 ولت تا 48 ولت با شدت جریان‌هایی (آمپر)  از 300 میلی‌آمپر تا 50 آمپر  موجود است.
از Adapter که معمولا AC-DC است و مبدل الکتریکی به‌شمار می رود به‌عنوان منبع تغذیه  لوازم الکترونیکی که دارای منبع تغذیه درونی نیستند به کار برده می‌شود.
در واقع منبع تغذیه داخلی لوازم برقی و الکتریکی و… با آداپتورها یکسان هستند یا ساختاری یکسان دارند
و همگی آن ها جریان متناوب برق را با ولتاژ بالا به جریان مستقیم با ولتاژ پایین تبدیل می‌کنند.

انواع آداپتور:

آداپتورها هم از لحاظ شکل و طراحی ظاهری و هم از لحاظ کارایی فنی و قطعات، متفاوت هستند.

آداپتور دیواری

بیشترین کاربرد آداپتور دیواری، در منازل و مکان های اداری است. این نوع از آداپتورها، دارای توان پایین و حداکثر 20 وات هستند که قابل اتصال مستقیم به برق 220 ولت شهری هستند. این گونه آداپتورها، روکش پلاستیکی مشکی دارند.

آداپتورهای AC/DC نام‌های جایگزین زیادی دارند، از جمله:

• آداپتور های AC/DC
• مبدل های AC/DC
• شارژر های AC
• دوشاخه آداپتور AC
• شارژر باتری
• آداپتور سوئیچینگ
• منبع تغذیه پلاگین

آداپتور چگونه کار میکند؟

همانطور که میدانید AC و DC شکل های جریان الکتریکی هستند. جریان متناوب AC به طور پی در پی جهت را تغییر می دهد و بین قطب مثبت و منفی در یک مدار تناوب می کند. از برق AC برای تحویل انرژی الکتریکی به دستگاه ها استفاده میشود (درون سیم تیر برق ها و … برق AC است). در مقابل، جریان مستقیم یا همان DC جهت را تغییر میدهد. DC در تجهیزات مخابراتی، باتری های خودرو و دستگاه های الکتریکی مختلف استفاده میشود.

آداپتور ها دارای یک واحد مرکزی هستند که حاوی مدار های سوئیچینگ برق است. آداپتور جریان برق متناوب را از شبکه برق گرفته و با ولتاژ مورد نیاز دستگاه به حالت DC تبدیل می کند. سپس یک سیم برق این جریان DC را به دستگاه مقصد میرساند.

مانند بسیاری از دستگاه های الکتریکی، آداپتورهای AC برای سازگاری با سطوح مختلف قدرت، که معمولاً بر حسب ولت بیان می شوند. آنها همچنین دارای انواع شاخه ها برای استفاده با سوکت های مختلف هستند. دوشاخه برق استاندارد انگلستان با دوشاخه ای که برای مثال در اروپا استفاده می شود متفاوت است و این ها هم قطعا با دوشاخه استفاده شده در ایران تفاوت دارند.

اگر چه آداپتور های عمومی وجود دارد (مثلا 12 ولت 2 آمپر که بسیار پرمصرف است) اما اکثر آداپتور ها برای یک کاربرد خاص طراحی شده اند.

انواع آداپتور AC/DC

تمام آداپتور های AC به DC برای یک کار ساخته شده اند (تهیه جریان مستقیم از جریان متناوب AC) اما با این حال، آداپتور ها پیکربندی و مشخصات مختلفی دارند. برخی از این تفاوت ها میتوانند در موارد زیر باشند:

• سطح آمپر
• ولتاژ ورودی و خروجی
• دوشاخه

برخی دیگر از تفاوت ها در زیر لیست شده اند:

آداپتور دیواری و بین راهی

آداپتورهای پایه دیواری مستقیماً به یک پریز دیواری وصل می شوند و سپس از طریق کابل به دستگاه گیرنده متصل می شوند. در مقابل، آداپتورهای نصب روی میز بین دوشاخه برق و دستگاه قرار دارند و کابل‌ها آداپتور را از دو طرف به پریز و دستگاه مقصد متصل میکند. این نوع معمولاً برای چاپگرها و دستگاه‌های مشابهی که برای قابلیت حمل طراحی نشده‌اند استفاده می‌شوند.

آداپتور محفاظت در برابر اضافه ولتاژ و جریان

افزایش ولتاژ و جریان می تواند به تجهیزات آسیب برساند و باعث آتش سوزی شود. مدار طراحی شده در این آداپتور برای خاموش شدن در پاسخ به نوسانات برق برای به حداقل رساندن این خطر کمک می کند.

حفاظت از اتصال کوتاه

اتصال کوتاه زمانی اتفاق می‌افتند که مقاومت الکتریکی در بخشی از مدار به دلیل پیکربندی نادرست و آسیب کاهش می‌یابد و جریان را از مسیر مورد نظر منحرف می‌کند. اتصال کوتاه معمولا منجر به آسیب یا خرابی تجهیزات می شود. حفاظت از اتصال کوتاه ممکن است شامل محدودیت های جریان سیم کشی شده یا بازنشانی هایی باشد که به طور خودکار در پاسخ به گرما فعال می شوند.

تفاوت آداپتور AC و DC

تفاوت بین آداپتور های AC و DC چیست؟ این دو اصطلاح معمولاً به جای یکدیگر استفاده می شوند، اما آداپتور AC بر استفاده از برق اصلی تأکید می کند در حالی که آداپتور DC برق اصلی را به شارژ مورد نیاز برای دستگاه مقصد تبدیل میکند.

آداپتور AC گاهی اوقات برای اشاره به ترانسفورماتورهای الکتریکی که جریان متناوب را با ولتاژ متفاوتی نسبت به ورودی تولید می کنند، استفاده می شود، اما این مدل ها اکنون از رده خارج هستند.

آداپتورهای رومیزی

آداپتورهای رومیزی، آداپتور بین راهی، آداپتور دو طرف سیم، هر 3، نام های مختلفی هستند که اشاره به یک نوع آداپتور دارند. پس اگر هر یک از این نام ها را شنیدید، تعجب نکنید. چرا به این نوع از آداپتورها، بین راهی یا دو سر سیم گفته می شود؟ زیرا در یک سر خود آداپتور با سوکت مادگی رادیویی و در سر دیگر یک سیم و فیش نری آداپتور دارد. باید سر نری سوکت رادیویی کابل برق را به ورودی آداپتور و دوشاخه کابل برق را به پریز متصل کرد. این نوع از آداپتورها نیز حداکثر 100 وات توان خروجی دارند.

آداپتورهای صنعتی

سومین نوع از آداپتورها، آداپتورهای صنعتی یا سوئیچینگ هستند که به نام های دیگری از جمله پاور سوئیچ فن دار و یا تابلویی نیز خوانده می شوند. این آداپتورها در ولتاژهای 12، 24، 48 و … در شدت جریان های 5، 10، 15 الی 60 آمپر در بازار یافت می شوند که به عنوان منبع تغذیه انواع تجهیزات نورپردازی و روشنایی، دوربین‌های مداربسته، ماژول‌های آمپلی‌فایر، تجهیزات امنیتی، ال ای دی پاور، سیستم‌های صوتی، ال ای دی نواری، تابلوهای تبلیغاتی و غیره مورد استفاده قرار می گیرند. در این آداپتورها بر خلاف دو نوع قبلی، به جای روکش پلاستیکی، از روکش فلزی استفاده شده است که با انتقال جریان هوا به درون دستگاه، از گرم شدن بیش از حد آداپتور و در نتیجه کاهش عمر آن، جلوگیری می کند. قطعاتی همچون ترانزیستور، ماسبفت‌ و دیود شاتکی که حرارت بالایی ایجاد می کنند، در کنار بدنه فلزی مشبک تعبیه می شوند که در معرض جریان هوا قرار بگیرند. در صورتی که فن در این نوع آداپتور تعبیه نشده باشد، با قیمت پایین تری ارائه می شود. لذا اگر با تفاوت قیمت زیادی بین دو مارک، روبرو شدید، احتمال بدهید که قطعه فن از قطعات داخلی آداپتور، حذف گردیده است. تفاوت دیگر این نوع آداپتورها با انواع قبلی این است که به دلیل فلزی و مشبک بودن بدنه آن، باید دور از رطوبت و در جای خشک نگهداری شوند تا موجب برق گرفتگی و سوختن دستگاه ها نشود.

گرد آوری شده توسط پوریا مهتدی

برچسب ها :